Uwolniona od ponurego powojennego pesymizmu, diagnoza Heideggera może być użyteczna, aby zacząć wyjaśniać znaczenie techniki, o ile dzisiejszy czytelnik jest w stanie złagodzić, a nie ograniczyć, skrajny niepokój związany z czasem, z rozwojem potęgi technologicznej, gdzie kontrola nad rozwojem technologicznym i środowisko zostały poważnie zagrożone przez rozwój gospodarki, erę atomową i społeczeństwo konsumpcyjne.

Rozwój techniki wg Heideggera

Według filozofa, aby dotrzeć do istoty techniki, nie możemy ograniczać się do rozważania indywidualnych i różnych narzędzi technologicznych czy maszyn, ale trzeba podejść do tego zagadnienia z odnowionym duchem krytycznym.
Innymi słowy, chodzi o znalezienie odwagi, by wskoczyć w pustkę w odniesieniu do tradycji, o ustanowienie „wolnej relacji” w stosunku do ograniczeń związanych z przedmiotem badań, proponując inne i nowe ramy ontologiczne. Heidegger zaczyna od zadania sobie pytania, na czym polega istota techniki.

Technika nie jest utożsamiana z istotą techniki

Dlatego nie możemy naprawdę doświadczyć naszego związku z istotą charakteru techniki, dopóki ograniczamy się do reprezentowania techniki i jej praktykowania, rezygnacji z niej lub ucieczki od niej.

Jakakolwiek odpowiedź, która wymusza odpowiedzialność za użycie określonej technologii lub jakiejkolwiek teorii filozoficznej, która przewiduje zarządzanie potencjałem technicznym dzięki stale rosnącej zdolności człowieka do rozumowania i podejmowania właściwych decyzji, musi zostać porzucona, ponieważ pomija „mitopoetyczną”, rekonstrukcyjną, zdolność techniki do zmiany warunków tworzenia znaczeń i wartości działań. Istota techniki nie ma nic wspólnego z technologicznym narzędziem lub procesem. Według Heideggera technika jest w istocie modelem wiedzy, szczególnym sposobem ujawnienia tego, co już istnieje. Zaangażowany w technikę człowiek uwodzi świat lub ustanawia wzór odniesień, które konstytuują sposób, w jaki prezentują się przedmioty. To, jak rzeczy się nam przedstawiają i jak są postrzegane, wpływa na sposób, w jaki ludzie radzą sobie ze światem.

Dzięki technice, myśl staje się agresywna, ponieważ czyni każdą obecność, w tym człowieka, obiektem do manipulacji, każdy podmiot instrumentem do wykorzystania i użycia. Wszystko musi być natychmiast „gotowe do użycia” i ma wartość, o ile jest użyteczne, a rzecz jako rzecz sama w sobie, jest całkowicie ignorowana. Według Heideggera działania techniczne są ostatnim krokiem zachodniego projektu dominacji nad przyrodą i jej eksploatacji, dzięki któremu las stał się rezerwatem drewna, góra kamieniołomem, a rzeka siłą hydrauliczną do produkcji energii elektrycznej.

Przykładem może być Ren, który jako część łańcucha wykorzystania energii elektrycznej, jawi się jako „użyteczny komponent techniki”. Elektrownia wodna nie jest budowana na Renie, jak stary drewniany most, który od wieków łączył brzegi. W tym przypadku jest to rzeka, która została włączona w system budowy elektrowni. Według Heideggera technika nie pozwala, aby rzeczy były takimi, jakimi są w rzeczywistości. Zamiast pozwolić im zachować „bliskość”, technika prowokuje je, zmusza do ujawnienia swojej obecności, poprzez proces uprzedmiotowienia. Ale to uprzedmiotowienie nie przybliża bytów do siebie, ale sprawia, że wszystko staje się obiektem do uchwycenia, obliczenia i kontroli. W ten sposób transport i środki komunikacji umożliwiają ludziom pokonywanie dużych odległości w ciągu kilku godzin, a oglądanie wydarzeń na świecie transmitowanych na ekranie telewizora w sypialni sprawia, że wszystko staje się niewyrażalne, ponieważ wszystko to jest bez znaczenia, jeśli nie jest użyteczne.
Technika nie pozwala nawet na to, aby człowiek był tym, czym jest każda inna istota na świecie, ponieważ jest identyfikowany i porządkowany przez urządzenie, mechanizm, sieć postępu technicznego. W zdominowanym przez technikę świecie działanie człowieka nie ma już celu, ponieważ byt nie jest już bytem, lecz funkcjonuje tak, jak heterokierunkowy, pierwotnie związany z czymś innym.

Podsumowanie – technika w rozwoju człowieka

Technika jest zatem dla Heideggera „wyznacznikiem czynności ludzkich”, szczególnym typem racjonalności, który w toku rozwoju nowoczesności pochłonął i przyswoił każdy inny sposób myślenia i zamknął świat i człowieka w jednym wymiarze. Ta racjonalność, która jest myślą i działaniem, pojmuje rzeczywistość jako maszynę, nieprzerwany mechanizm, w którym wszystko zmierza do celu, aby osiągnąć coraz bardziej złożone i wydajne funkcjonowanie.